کودک سالم از دیدگاه مازلو (قسمت سوم )
کودک سالم از دیدگاه مازلو
وقتی نیاز به امنیت به شکل منطقی و معقول برآورده شود، در فرد نیازهای تعلق داشتن ایجاد می شود.
نیاز به تعلق داشتن یعنی که فرد احساس کند به کسی تعلق دارد و یا کسی یا کسانی هم به او تعلق
دارند. به نوعی دیگر نیاز به تعلق یعنی احساس محبت کردن و عشق داشتن است.)
کودکان از همان بدو تولد و بعد از تأمین شدن دو نیاز اولیه، به حضور یک مراقب مداوم و همیشگی نیازمندند.
کودکان نیاز دارند تا احساس کنند که مورد توجه و مهر و محبت فرد و یا افرادی هستند. آنها از اینکه مورد
توجه و محبت قرار بگیرند، احساس خوبی به دست می آورند.
بزرگسالان (چه در نقش والدین و چه در نقش مربی یا مراقب) بهتر است به طور مداوم این احساس را به
کودکان پیرامون خود بدهند. یعنی کودک باید احساس کند که بزرگسالان پیرامونش به او توجه دارند، به خاطر
او کار میکنند، به خاطر او برنامه ریزی می کنند و به طور کل به او فکر میکنند.
کودک باید فرصت هایی کافی داشته باشد تا بتواند با افراد پیرامون خود ارتباط برقرار کند، آنها را به خوبی
بشناسد و احساس تعلق کند. جابه جایی های محلی، مهاجرت به شهر یا کشوری دیگر و حتی جابه جایی
مهد کودک در این دوره ی سنی خیلی پیشنهاد نمی شود.
کودک بهتر است در فرصت مناسب با همه ی افراد، موقعیت ها و مکان های اطراف خود آشنا شود.
– کودک را با مغازه های اطراف مهد کودک یا خانه آشنا کنید. ارتباط گیری با مغازه دارها برای کودک بسیار
جالب و دلنشین است.
– کودک را با همسایه های پیرامون خود آشنا کنید. کودک را متوجه گروههای مختلف مردم کنید.
– میهمانی های ساده ای با حضور کودکان هم سن و سال و یا افراد فامیل و یا آشنایان پیرامون خود ترتیب
دهید. این میهمانی ها نیز برای به وجود آمدن احساس تعلق بسیار مناسب هستند.
– از هر نوع ارتباط گیری در محیط پیرامون خود استقبال کنید. هر چه بیشتر، بهتر.
– کودک را با کوچه ها، خیابانها، درختها و حتی مکان های خاص محله ی خود آشنا کنید. به کودک فرصت
دهید تا محل زندگی خود را کامل بشناسد و کشف کند.
حتی می توان کودک را با میراث فرهنگی، سنت ها، آداب و حتی ویژگی های فرهنگی، قومی، مذهبی و …
آشنا کرد.
کودک در دوره ی دبستان حتی می تواند این احساس را به دست بیاورد
که به قوم، دین، ملیت و یا حتی نژادی تعلق دارد و اینکه گروه های دیگری ازمردم نیز، مانند او هستند.
چهارمین گروه از نیازها از دیدگاه مازلو نیاز به احترام است. یعنی فردی از تأمین سه نیاز قبلی، به احترام نیاز
پیدا می کند. نیاز احترام هم از جان دیگران است و هم از جانب خود. به عبارت دیگر احترامی که خود به خود
میگذاریم و احترامی که دیگران به ما می گذارند.
کودکان خردسال نیاز دارند که از جانب دیگران احترام ببینند. ما می توانیم از راه های مختلف احترام به کودک
را توسعه دهیم.
– به حرفهای کودک گوش دهید، کودک وقتی می بیند که مراقبين او به حرفهایش گوش می دهند، احساس
خوبی پیدا می کند،
– به احساس های عاطفی کودک توجه کنید و آنها را باور کنید،
– به کودک حق انتخاب بدهید. حق انتخاب به شکل مؤثری در کودک احساس احترام به وجود می آورد،
– در میهمانی ها به کودکان توجه کنید. آنها نیاز دارند که دیده شوند و همان رفتاری که با بزرگترها می شود،
با آنها نیز شود.
– کودک را تحقیر نکنید، – در حضور دیگران آنها را تحقیر نکنید،
– برای صحبت با کودک از حرفها، صفتها و جمله های محترمانه استفاده کنید.
احساس احترام موجب می شود تا کودک ارزشمند بودن را تجربه کند. وقتی احساس ارزشمندی را شناخت و
تجربه کرد، سپس احترام به خود را یاد می گیرد. یعنی کودک سعی می کند که خود نیز به خود احترام بگذارد.
احساس احترام و ارزشمندی موجب می شود تا کودک به قابلیت ها وتوانایی های خود توجه کند و سعی کند
که انسان کارآمد و مؤثری برای خود و دیگران باشد. |
– به کودک کمک کنید تا توانایی های خود را بشناسد. چه کارهایی را می تواند انجام بدهد و حتی چه کارهایی
را نمی تواند انجام بدهد.
– دربارهی ویژگی های خوب کودک با او صحبت کنید. هر کودک ویژگی های ارزشمندی دارد که لازم است آنها را
تقویت کند و مهارتهای خود را بالا ببرد.
به کودک فرصت دهید تا استعدادهای خود را بشناسد و برای استعدادهای خود فعالیت کند.
– با رفتار و عملکرد خود نشان بدهید که داشته های بیرونی نمی تواند به خودی خود موجب احترام شود. یعنی
نوع لباس، تعداد اسباب بازی های اموال و نشانه هایی برای احترام داشتن و یا گذاشتن نیستند.
بلکه رفتار ما، توانایی ها، استعدادها و مهارت های ما می تواند احترام را به وجود بیاورد.
پنجمین مرحله از نیازهای ارائه شده از مازلو نیاز به خودشکوفایی است. یعنی فرد در این مرحله نیاز دارد تا خود
را بر اساس آنچه که هست عیان کند.
در این مرحله فرد نیاز دارد تا تمام استعدادها و توانایی های خود را شکوفا کند و به عنوان یک انسان بالنده در
جامعه نقش داشته باشد.
مازلو معتقد است اگر به انسانها فرصت داده شود، آنها می توانند به این درجه از رشد و بالندگی دست پیدا کنند.
وقتی ما به کودکان فرصت می دهیم تا در مرحله ی چهارم استعدادها و توانایی های خود را شناسایی کنند، در
این مرحله این امکان را به دست می آورند تا این استعدادها را به عرصه ی ظهور در بیاورند.
البته مازلو معتقد است که خودشکوفایی واقعی در میانسالی انسانی می دهد، اما پایه و مقدمات این
خودشکوفایی از دوران خردسالی و می گیرد. کودک در هر مرحله از رشد خود می تواند خودشکوفایی را کند.
یعنی بتوانداستعدادهایدرونی خود را به طور کامل نشان بدهد. وي در حرف زدن، راه رفتن و با بیان خود مهارت
پیدا می کند، به نوعی دستیابی به سطحی از خودشکوفایی است.
می توان با هر رشد کودک و یا هر توانایی ای که او از خود نشان می دهد مقدمات خودشکوفایی را تمدید کرد
همان طور که اشاره شد مازلو معتقد است که خودشکوفایی ناگهانی و یکباره نیست، بلکه مراحل و مقدماتی
دارد که لازم است آنها را برای رسیدن سطح نهایی آماده کرد. مازلو نکته های زیر را به عنوان زیرساخت های
خودشکوفایی مطرح می کند.
به کودکان کمک کنیم تا ویژگی های خود را کامل ببینند. هر کودکی توانایی انجام یک سری کارها را دارد و توانایی
بعضی از کارها را نیز ندارند.
از سوی دیگر باید به کودک کمک کرد تا دیگران را با مجموعه ای از خوبی ها و بدی هایشان ببینند. انسان های
پیرامون آنها فقط بد یا فقط خوب نیستند. هر فرد مجموعه ای از خوبی، بدی، توانایی، ضعف و یا کاستی است.
قرار نیست کودک احساس خود را مخفی کند. قرار نیست کودک وانمود به چیزی و یا کاری کند که نیست و
یا نمیتواندانجام بدهد. کودک را تشویق کنید تا هر آنچه را هست نشان دهد.
اگر رفتاری و یا کاری را کودک دوست ندارد، می تواند برای تغییر آن اقدام کند
– به کودک کمک کنید تا نسبت به وظیفه های خود آشنا شود.
مسئولیت پذیری، به انجام رساندن کاری که قبول کرده است و متعهد شدن به وظایف خود مهم است.
کودک می تواند بیاموزد که یک سری از کارها را باید انجام بدهد و حتی آنها را کامل کند.
– به کودک کمک کنید تا کارها و مسئولیت های خود را با شور و شوق و با عشق انجام بدهد. برای این کار
لازم است کارهایی را به او واگذار کنید که در توانایی و سلیقه اش است. یعنی بتواند از انجام آنها بسیار
لذت ببرد.
– کودک را در کارهای گروهی و حتی کارهایی که به نفع دیگران باشد هدایت کنید. می توان در حین انجام
کار برای او مشخص کرد که کار او چه فایده هایی برای دیگران دارد.
– خدمت کردن به مردم را برای کودک با ارزش کنید. کودک را هدایت کنید تا در انجام کارهایی که نفع آن
برای مردم باشد، مشارکت کند.
– به کودک کمک کنید تا از همه ی محیط پیرامون خود لذت ببرند. شما می توانید نمونه ی خوبی برای نشان
این شور و شوق باشید. وقتی با کودکان در بیرون هستید، توجه خود را به اطراف تان نشان بدهید. از دیدن
درختها، مغازه ها، مردمی که رفت و آمد می کنند، از شنیدن یک موسیقی و… ذوق زده شوید. شما می توانید
از همه چیز لذت ببرید.
وقتی شما از هر آنچه می بینید بی تفاوت گذر نمی کنید، فرصتی را به وجود می آورید تا کودکان اطراف شما
غیرمستقیم شور زندگی را بیاموزند و تجربه کنند.
همه ی ما متعلق به یک خانواده ی جهانی هستیم. شادی و درد و رنج همه ی مردم می تواند مورد توجه قرار
بگیرد.
به کودکان کمک کنید تا از افتخارات، موفقیت ها و شادکامی های ملل می دهید تا درد و رنج مردم
دیگر خوشحال شوند. به همان اندازه به آنها یاری دهید تا درد و رنج مردم دیگر را بفهمند و همدلی کنند.
جنگ ها، خشکسالی و اتفاقهای ناگوار ی که مردم کشورهای دیگر را ناراحت می کند، می تواند مسئله ی
ما همباشد .
برنامه هایی ترتیب دهید تا بچه ها بتوانند به گروه هایی که در کشور ما و یا در کشورهای دیگر هستند کمک
کنند.
برگزاری یک نمایشگاه به نفع مردمی که در سختی هستند، نمایش فیلم آن گروه، جمع آوری کمک و…
می تواند توجه کودکان رابه آن موضوع جلب کند.
شادی، روحیه ی طنز، لبخند و خنده را تا می توانید تبلیغ کنید. هیچ چين به اندازهی شادی نمی تواند شور و
شوق بیافریند. فقط متوجه هستیم که شادی هیچ ارتباطی با تمسخر دیگران ندارد. قرار نیست به بهای خندیدن
دیگران را ناراحت کنیم. با کودکان تمرین کنید که با هم بخندیم و از بودن در کنار هم لذت ببریم.
– مجله های طنز، کاریکاتور و لطیفه های انسان دوستانه را با هم مرور کنید.
– از داستان ها و فیلم های خنده دار که در آن قوم و یا فرهنگی تحقیر نمی شود استقبال کنید.
به دیدن نمایش های شاد بروید.
هر آنچه به خلاقیت یاری برساند ارزشمند است. با کودکان در زمینه ی قصه نویسی، کشیدن نقاشی، نواختن
ساز، ساختن حجم های مختة سرودن شعر، کاشت انواع گیاه، ایجاد روابط جدید و … کار کنید. به کودکان کمک
کنید تا خلاقیت خود را همواره سرزنده نگاه دارند.
و در پایان این که:
مازلو شاید بیش از هر روان شناس دیگری به انسان و بشریت عشق می ورزد و در تمام دیدگاه خود سعی میکند
که به بخش های مثبت انسانها نگاه کند و با آنها ارتباط برقرار کند. بدین سبب در تمام الگوهای آموزشی خود نیز
سعی میکند که به معلمان، مربیان و مراقبین کودکان آموزش دهد که بخش های مثبت کودکان را نگاه کنند و بر
اساس آنها متمرکز شوند و برنامه ریزی کنند. مازلو معتقد است که مربیان باید فرصت هایی را به وجود بیاورند تا
کودکان خود را باور کنند. باور کردن خود یعنی توجه به توانایی هنا، استعدادها و سهمی که هر یک از ما برای بهتر
کردن دنیا داریم.
مازلو معتقد است که انسانها قدرتی بالاتر از این دارند که فقط جنگ به راه بیندازند.
پایان
برگرفته از کتاب الگوی کودک سالم براساس دیدگاه های آلپورت ، فرانکل ،فروم ، راجرز و مازلو
تهیه شده در موسسه پژوهشی کودکان دنیا
کودک سالم از دیدگاه مازلو (قسمت دوم )
مازلو پنج نیاز را به شکل هرمی مطرح می کند.
مقاله کودک سالم از مازلو
مراقب کودک در اولین گام سعی میکند که به نیازهای بدنی کودک خود توجه کند. غذا، آب، هوای سالم،
خواب و حتی حرکت از ابتدایی ترین و در عین حال قوی ترین نیازهای هر فرد است.
لازم است که در زمان مناسب همه ی این نیازها را برای کودک تأمین کرد.
از همان بدو تولد می توان این نیازها را به شیوهای آرام و با رفتاری صحیح در اختیار کودک قرار داد.
به موقع غذا دادن،
به موقع جای او را تمیز کردن، – خواب متناسب و مناسب بسیار مهم و ضروری است.
یک مراقب هوشیار با نشانه های مختلف متوجه نیاز های بدن می شود. می توانید با دیدن نشانه های
مختلف برای ی نیازها کودک فعال شود.
گرسنگی در هر کودک نشانه های مختلفی دارد. بعضی از کودکان هنگام گرسنگی، ناآرام هستند،
برخی گریه می کنند، برخی بهانه گیری می کنند .گروهی سرو صدا راه می اندازند و حتی گروهی نیز
به سکوت می روند.قبل از این که کودکان به واکنش های منفی بپردازند، لازم است که گرسنگی
آنها را کرد.
گروهی از متخصصان تعلیم و تربیت معتقدند حتی قبل از این که کودک اعلام گرسنگی کند، لازم است
امکانات تغذیه را برای کودک فراهم کنیم. اما به نظر گروه بیشتری از متخصصین قبل از اینکه کودک
وارد واکنش های منفی شود، بهتر است که تغذیه ی کودک جدی گرفته شود.
زمانهایی را مشخص کنید که کودکان به طور مرتب از غذاهای سالم و مقوی بهره مند شوند.
فقط به یاد داشته باشیم که برای نوزادان و کودکان شیرخوار ساعت تغذیه مقرر نکنید. نوزادان هر
زمان که میل داشته باشند می توانند شیر مادر خود را بخورند.
نظم غذایی در کودکان بالای ۲ سال برنامه ی روزانه ی آنها را نیز تنظیم میکند.
خواب کودک را نیز جدی بگیرید. کودکانی که زیاد فعالیت میکنند، نیاز به خواب بیشتری دارند.
کودکان ۵ تا ۷ سال حداقل به ده ساعت خواب شبانه و تا دو ساعت به خواب در طی روز نیازمندند.
در غیر این صورت رفتار کودک تند، سخت و گاه پر از فشار عصبی است.
کودکان نمی توانند متوجه شوند رفتارهای سخت و دشواری که دارند، ناشی از کمبود خواب است.
اما بزرگترها لازم است فرصت هایی را برای خواب مناسب فراهم کنند.
( از دیدگاه مازلو در صورتی که نیازهای بدنی کودک را فراهم نکنیم، کودک نمی تواند در مرحله ی دیگر
از رشد قرار بگیرد، چون همواره در صدد تأمین این نیاز است.
اگر کودک برای تأمین این نیاز با فشار، سختی، کمبود و یا اصرار و اجبار روبه رو شود، درک او از تأمین
نیازهای بدنی خود با همین الگو خواهد بود. یعنی حتی در بزرگسالی نیز به سختی می تواند به
نیازهای بدنی خود بپردازد.
افرادی که به سختی می خوابند کسانی که با پرداختن به نیازهای بدنی سخت، دشوار و عذاب آور است،
در سیستم دفع خود دچار مشکل هستند، و یا کسانی که به بی اشتهایی و یا پرخوری مبتلا هستند،
در این مرحله از رشد خود دچار اختلال شده اند. یعنی الگوی رشد آنها در پرداختن به نیازهای بدنی کامل
و صحیح نیست.
بدین منظور والدین، مربیان و مراقبان کودک لازم است که به رفتار صحیح خود در این دوران بسیار توجه کنند.
دومین نیازی که انسان پس از گذر از نیازهای بدنی به آن توجه میکند، نیاز به امنیت است. یعنی وقتی کودک
احساس کرد که از جنبه ی بدنی کامل است، به امنیت، ثبات و حمایت، نظم و رهایی از ترس و اضطراب نا میشود
یعنی همه ی کودکان در دوره ای از زندگی خود تلاش می کنند تا شکل های مختلف امنیت را احساس کنند.
و امنیت از بدو تولد
کودکان از همان بدو تولد نیازمند امنیت هستند. یک آغوش گرم، حمایت همه جانبه از نوزاد در برابر سرما، گرما،
خطر و… بسیار مهم و ضروری است.
والدین لازم است که به شکل های مختلف نوزادان خود را مورد حمایت قرار دهند.
کودک نباید در محیط پرخطر زندگی کند. کودک نوپا به واسطهی توانایی ای که در حال دستیابی به آن است،
به طور مداوم به جاهای مختلفمی رود.
لازم است بزرگسالان تا آنجایی که می توانند فضای پیرامون کودکان را از انواع خطر امن کنند. بررسی وسایل
تیز و برنده، سم و کلیدهای برق، بلندی ها و … می تواند برای کودک خطرآفرین باشد.
به جای این که مرتب به کودک هشدار داد که چه کند و یا چه نکند، بهتر است فضا را برای کودکان امن کرد.
کودکان زیر ۷ سال همواره به امنیت های عاطفی نیازمندند. آنها بسیار دوست دارند که از جنبه ی عاطفی
مورد حمایت و توجه قرار بگیرند.
احساس اینکه والدین و یا مربی، آنها را دوست ندارند، یا آنها را رهامیکنند، جا میگذارند و با ممکن است
بزرگترهای او بروند و دیگر برنگردند، بسیار دردناک است.
از این نوع حرف ها چه به صورت تهدید و چه به شوخی نباید استفاده کرد. این حرف ها امنیت روانی کودک
را به هم می زند.
کودک حتی برای پرداختن به نیازهای بدنی خود احتیاج به امنیت دارد. کودک نباید احساس کند که ممکن است
دیگر غذا نداشته باشد، یا ممکن است جای خواب خود را از دست بدهد.
والدین و مربی باید به گونه ای برخورد کنند که غذا همیشه برای آنها مهیاست و کسی به غذای آنها دست نمی زند.
اگرچه خوردن غذا نظم و قانون خاص خود را دارد. اما او در بعضی شرایط می تواند هر وقت که دوست دارد از غذا
استفاده کند. بسیاری از انسانها ممکن است به راستی به نیازهای بدنی خود به طور کامل رسیده باشند، اما امنیتی
را در پرداختن به آن نیاز تجربه نکرده اند.
افرادی که حریصانه رفتار می کنند، کسانی که با اضطراب غذا می خورند، افرادی که سیستم انبارداری قوی دارند و …
به نوعی فاقد امنیت روانی در تأمین نیازهای جسمانی خود هستند.
به کودک خود اطمینان دهید که همیشه غذا برای آنها هست.
توجه
در این مسیر، نوع، کیفیت و با مقدار غذا خیلی مهم نیست. مهم احساسی است که بزرگسال به فرزند خود می دهد.
بعضی از خانواده ها با این که در فراوانی زندگی می کنند، اما در رفتارشان به نوعی نشان میدهند که چیزی ندارند،
کم است، کسی نخورد چون ممکناست روزی تمام شود.
درحالی که گروهی دیگر ممکن است کاملا در تنگدست رفتارشان حاکی از فراوانی است. ممکن است فقط نان خشک
باشد اما به فرزند خود نشان می دهند که برای خوردن هرگز نگران نباشد. همه چیز همیشه هست. لازم نیست برای
کودکان زیر شش سال خطرهای مختلف را بازگو کرد و یا به عنوان هشدار دادن، آنها را نگران کرد.
نگران کردن کودکان به دلیل اینکه ممکن است زمانی آن اتفاق بیفتد نادرست است.
درحالی که می توان حتى خطرهایی مانند زله، آتش سوزی و یا سیل را از جهت اطلاع رسانی به کودک منتقل کرد.
به عبارت دیگر در این سیستم نگران کردن کودکان به هیچ شکل مجاز نیست.
کودک باید احساس کند که حامیان فراوانی دارد. یعنی کسانی هستند که از او در فرصت های مختلف حمایت می کنند
حمایت در برابر انواع نیازها، حمایت در برابر خطر، حمایت در برابر احساس های مختلف و حمایت در برابر افراد دیگر، کودک
دوست دارد در پیرامون خود افراد گوناگونی را ببیند و آنها را به خوبی در کنار خود داشته باشد.
_کودک را با گروه های مختلف مردم آشنا کنید،
– به کودک تصویر خوبی از انسان های پیرامون او بدهید،
– در میهمانی و مراسم مختلف کودک را شرکت دهید،
– از انسانهای پیرامون کودکان به خوبی یاد کنید،
افراد متنوعی را به خانه و یا مرکز آموزشی خود دعوت کنید،
– تصویر و عکس اقوام و گروه های مختلف مهم را به دیوار نصب کنید.
بیشتر رومه ها، مجله ها و برخی از شبکه های تلویزیونی تخصص ویژه در جوسازی برای ماجراهای دلهره آمیز دارند.
آنها به واسطه ی این که بتوانند گروه های بیشتری را به عنوان مخاطب داشته باشند، خبرها را به شکل اغراق آمیزی
بیان می کنند.
این خبرهای اغراق آمیز کودکان را دچار وحشت می کند. تحت تأثیر این خبرها قرار نگیرید. کودکان خود را با این خبرها
مأنوس نکنید.
( کودکان خردسال در یک محیط منظم احساس امنیت بیشتری می کنند جهانی منظم موجب می شود تا کودک بتواند
بسیاری از مسائل را از قبل پیش بینی کند. یعنی بداند که در حال حاضر چه برنامه هایی در پیش خواهد بود.
برای مثال ساعت خوابیدن، بیدار شدن، غذای میان وعده، ساعت ناهار و همچنین زمان هایی مانند تلویزیون دیدن و
یا گردش رفتن بهتر است برای کودک مشخص باشد.
فقط به یاد داشته باشیم که این نظم قرار نیست تبدیل به یک نظام سخت، غیر قابل انعطاف و یا با فشار باشد. بلکه
نظم تا آن جایی مناسب است که به کودک احساس امنیت بدهد. ب – محدوده ی زمان خوابیدن کودک را مشخص کنید.
در چه دوره ای از ساعت کودک بهتر است بخوابد؟
برای مثال می توان برای کودک ۵ ساله مشخص کرد که بین ساعت ۸ تا ۹ شب بهتر است بخوابی.
– زمان بیدار شدن کودک را نیز مشخص کنید. قرار نیست کودک تا نزدیک ظهر بخوابد و یا کودک احساس کند که پایانی
برای خواب او نیست.
کودکان ۴ تا ۶ سال به طور معمول بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت به خواب نیاز داره
– زمان های صرف غذاهای اصلی را مشخص کنید، کودک می تواند زمانها را یاد بگیرد، ولی زمان میان وعده ها می تواند
بر اساس میل کودک باشد.
البته به یاد داشته باشیم که نظم فقط محدود به رعایت زمان نیست. بلکه رعایت یک سری برنامه ها و آیین های ویژه
می تواند این نظم را به وجود بیاورد. مانند:
شستن دست ها قبل از غذا،
– آماده کردن وسایل مهد کودک قبل از خواب،
– جمع کردن وسایل بازی قبل از دیدن تلویزیون، -و
دوباره تأکید می کنیم که این نظم نباید تبدیل به یک رفتار نظامی و سخت شود.
ادامه دارد …
برگرفته از کتاب الگوی کودک سالم براساس دیدگاه های آلپورت ، فرانکل ،فروم ، راجرز و مازلو
تهیه شده در موسسه پژوهشی کودکان دنیا
قسمت اول
آبراهام مازلو در سال ۱۹۰۸ میلادی در نیویورک به دنیا آمد. او لیسانس،
فوق لیسانس، دکترای خود را در روانشناسی تجربی گرفت و در مرکز علمی
روانشناسی به کار و تحقیق مشغول شد.
مازلو سال ها به عنوان روانشناس
رفتارنگر فعالیت کرد و یکی از پیروان
این مکتب روانشناسی بود. از سال ۱۹۴۰ میلادی با روان شناسی گشتالت آشنا
شد و بدین ترتیب از مکتب رفتارنگری فاصله گرفت.
با به دنیا آمدن فرزندش و با مطالعه روی فرزند خود به طور کل از
روان شناسی رفتارنگری جدا شد. به اعتقاد او کسی که فرزند داشته باشد،
نمی تواند رفتارنگر باشد.
به عبارت دیگر کار مستقیم با کودک و به طور کلی به انسانها موجب شد
که او به این اعتقاد دست پیدا کند که انسان یک موجود مکانیکی نیست که در
روان شناسی رفتارنگر به آن توجه شده است.
مازلو در حوزهی روان شناسی انسان گرا دیدگاه های بسیار نو و با اهمیتی
را مطرح کرد. دیدگاه او مبتنی بر این باور بود که هر انسان می تواند سهم
موثری در بهتر کردن دنیا داشته باشد. این سهم مؤثر زمانی رخ می دهد که ما به
انسانها کمک کنیم تا بر اساس توانایی های خود گام بردارند و به این باور
برسند که می توانند کارهای نیک و با ارزشی را انجام بدهند
مازلو الگویی سراسر از عشق، اعتبار و تقدیری را از انسان به جامعه ی
جهانی ارائه می دهد. الگویی که انسان را تا بالاترین سطح حضور او در هستی
ارتقا می دهد.
مازلو در سال ۱۹۷۰ میلادی در امریکا درگذشت. اما پیروان روان شناسی
انسانگرا با همان شور و شوق دیدگاه های او را پیگیری می کنند.
هرم مازلو
از دیدگاه مازلو هر انسان یک ماهیت درونی دارد. این ماهیت مجموعه ای
از خصوصیات بالقوه ای هستند که می توانند بالفعل شوند. این خصوصیات
همگانی است و هر کودک از بدو تولد این توانایی ها را به شکل طبیعی با خود
دارد. این خصوصیات بسیار سخت تحت تأثیر عوامل تعیین کننده ی خارجی
هستند. نوع فرهنگ، خانواده، محیط زندگی، فرصت های یادگیری و … کمک
می کنند تا آنها بارز شوند.
با اینکه خصوصیات فوق، جنبه ی زیستی و طبیعی دارند، اما فرصت های
گوناگون موجب می شود که این خصوصیات چگونه، چه اندازه و تا چه اندازه
بروز پیدا کند. شاید هر فرد بر اساس انتخابی که در زندگی خود می کند و یا
تجربه هایی که به دست می آورد،فرصت هایی را برای بروز این ویژگی ها
به وجود می آورد.
مواردی مانند خلاقیت، ترس، مسئولیت، همکاری، رهبری، شجاعت،
کنجکاوی، جسارت، عشق ورزی و… در همه ی انسانها وجود دارد، اما
شیوهی تجربه ی او و انتخاب هایی که در طی زندگی دارد، تعیین کننده ی بروز
هر کدام از این ویژگی هاست. در دوره ای از زندگی نیز حتی انسان می تواند
تعیین کند که کدام یک از توانایی های خود را دوست دارد تا به عرصه ی ظهور
تبدیل کند.
بدین سبب پیشنهادی که مازلو برای این ویژگی ها دارد، فراهم کردن
امکانات متنوع، برای شکل گیری و توانایی های مختلف است. او معتقد است
که بجای تحقیر و سرکوب لازم است که به کودکان امکان حرکت، تجربه ی
انتخاب و بیان بدهیم. این نکته ها موجب رشد و خودشکوفایی کودکان
میشود.
و به اعتقاد مازلو اگر کودک در جریان رشد طبیعی خود در انتخاب آزاد
گذاشته شود، او آنچه را برای رشدش مناسب باشد، انتخاب خواهد کرد ….
یعنی او بهتر از هر کسی دیگر می داند که چه چیزی برایش خوب و مناسب
است.
در این مسیر مازلو یک
را پیشنهاد می کند که بهالگوی نیازهای رشدی معروف است. او معتقد است
که هر انسان برایخودشکوفایی از این مراحل گذر خواهد کرد. یک سیستم آزاد
خوب کمک می کند که انسانها بتوانند این مراحل را به خوبی طی کنند.
مازلو انسان را موجودی در حال رشد، پویا و خلاق می بیند که پیوسته در
جست و جوی شایستگی خود است.
مازلو مانند بسیاری از روانشناسانی که در حوزهی رشد کار کردند، به
مرحله ای بودن رشد شخصیت انسان اعتقاد داشت. به عبارت دیگر او معتقد
بود که هر مرحله، زمینه ای برای قرار گرفتن در سطح بالاتر از رشد است.
اما او هر مرحله را بر اساس نیازهای انسانی تعریف و مشخص کرده
است. نیازهایی که مازلو معرفی می کند نیازهای مبتنی بر کمبود نیستند، بلکه
او نیاز را از دریچه ی رشد و نیازهای وجودی می بیند و معرفی می کند. به نظر
مازلو تفاوت آشکاری بین نیاز ناشی از کمبود و نیازهای رشدی وجود دارد.
در نیازهای ناشی از کمبود فرد سعی می کند که ناتوانی، حقارت و ضعف های
خود را کامل کند، اما در نیازهای رشدی فرد از پرداختن به آن نیازها لذت
می برد و خود را به سطح بالاتری از مراحل رشد می رساند. به نظر مازلو کودک
سالم از رشد، پیش روی، کسب مهارت، استعدادها و توانایی های جدید لذت می برد.
در حالی که در نیازهای ناشی از کمبود کودک لذت را تجربه نمی کند
ادامه دارد …
برگرفته از کتاب الگوی کودک سالم براساس دیدگاه های آلپورت ، فرانکل ،فروم ، راجرز و مازلو
تهیه شده در موسسه پژوهشی کودکان دنیا
بنام خدا
یکی از موارد امنیتی که باید از دوران پیش دبستانی کودک از آن آگاه باشد مسائل مربوط به راهنمایی رانندگی هست. در مهدکودک و پیش دبستانی تحت واحد کار خیابان، واحد کار پلیس و واحد کار چراغ راهنمایی رانندگی به کودکان آموزش داده میشود.
آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی به زبان ساده به خردسالان
آنچه پیاده ها باید بدانند
آشنایی با علائم راهنمایی و هشدار
آشنایی با پلیس
آشنایی با خیابان و فرهنگ استفاده از وسایل راهنمایی
اهداف جزیی :شناخت شغل پلیس به عنوان شغلی که از جان مردم حفاظت کرده و آنها را راهنمایی می کند، شناخت نقش و اهمیت کار پلیس و ابزار مورد استفاده او برای راهنمایی کردن، آشنایی با مقررات راهنمایی و رانندگی و عبور از خط کشی عابر پیاده، توجه به چراغ راهنمایی و کمک گرفتن از پلیس در هنگام بروز خطر.
خیابان محل عبور و مرور ماشین و موتور سیکلت است
پیاده رو محل عبور و مرور افراد پیاده است
رعایت و حفظ نظم وظیفه تک تک ماست
آشنا نمودن کودکان با کسانی که در امر عبور مرور و حفظ آرامش بین مردم فعالیت می کنند ( چراغ راهنمایی ، خط کشی خیابان ، پل هوایی )
آشنا نمودن کودکان به اهمیت شغل پلیس ( پلیس ویژه – پلیس راهنمایی و رانندگی– پلیس نیروی انتظامی و شماره پلیس 110 و احترام گذاشتن به پلیس )
چراغ قرمز علامت توقف است برای عبور از خیابان از مکان های خط کشی شده می گذریم ، عبور از لابه لای اتومبیل ها خطرناک است، در هنگام عبور از خیابان اطراف خود را نگاه کنیم، همیشه باید از پیاده رو گذر کنیم ، در خیابان دست بزرگ تر ها را محکم بگیریم ،برای عبور از خیابان از پلیس کمک بگیریم، در هنگام گذر از خیابان ابتدا به سمت راست و سپس به سمت چپ نگاه کنیم، برای اینکه در خیابان ها گم نشویم آدرس و شماره تلفن خود را به همراه داشته باشیم.
آموزش نقش و اهمیت حضور پلیس در حفظ نظم و امنیت جوامع امروزی، اهمیت رعایت قانون برای زندگی بهتر و راحت تر، آموزش اهمیت همکاری کردن با پلیس برای اجرای بهتر قوانین
آموزش فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه
خیابان و پیاده رو را نباید کثیف کرد ، پوست میوه و سایر زباله ها را نباید در خیابان و کوچه بریزیم (وم استفاده از سطل های زباله مخصوص که در خیابان ها قرار دارد
فعالیت : بدلیل بالا بودن حس بینایی در آموزش جهت ایحاد انگیره و جلب توجه کودکان برای واحد کار ابتدا از تصویر و فیلم استفاده میکنیم
برای اینکه اطلاعات اولیه کودکان را در رابطه با واحد کار بسنجیم کاربرگی را داده تا کودک مشاهدات خویش را ابتدا بیان و سپس رنگ آمیزی کند
شعر پلیس ( لطفا روی کلمه شبها که ما میخوابیم بزنید )
پلیس جنگل
اردکها هر وقت دلشون می خواست می پریدند توی آب برکه ،و آب رو کثیف و گل آلود می کردند و به حق بقیه ی حیوونا که می خواستن آب بخورن اهمیت نمی دادن.
زرافه ی مغرور که به خاطر قد بلندش می تونست برگهای بالای درختارو بخوره ،بارها و بارها خونه ی پرنده هایی که روی شاخه های درختا بودند رو خراب می کرد و فرار می کرد.
روباه پیر، با کلک زدن چندین بار سر حیوونای بیچاره کلاه گذاشته بود و غذاهاشونو خورده بود.
میمون بازیگوش هم هر وقت می رفت بالای درخت موز ،چند تا موز می خورد و پوستشونو توی راه پرت می کرد و با همین کارش باعث می شد بعضی از حیوونا در حال دویدن زمین بخورن .
خلاصه مدتی بود که جنگل سبز شلوغ شده بود و بی انضباطی همه جا رو پر کرده بود.تقریبا همه ی حیوونای جنگل از این وضعیت خسته شده بودند. اینجوری جنگل دیگه جای زندگی نبود .
حیوونا فهمیده بودن که باید برای بازگشتن آسایش و آرامش به جنگل یه تصمیمی بگیرن .اونا با هم تصمیم گرفتن برای جنگل یه کلانتری بسازن .اما کلانتری بدون پلیسه نمی شه.حالا چه کسی باید پلیس جنگل بشه ؟
چاره ی کار قرعه کشی بود .ده تا از حیوونا داوطلب شدن تا پلیس جنگل باشن .قرعه کشی شروع شد و بعد از دوساعت نتایج اون اعلام شد .
۱- مار خالخالی
۲- یوزپلنگ تیزپا
۳- کلاغ راستگو
اشکال این قرعه کشی این بود که به جای یه نفر، سه نفر انتخاب شده بودند چون هر سه نفرشون به اندازه ی مساوی رأی آورده بودند.از طرفی، هر سه نفرشون برای پلیس بودن مناسب بودن.
اما حیونا اصرار داشتن بین این سه نفر یکی رو انتخاب کنن.می خواستن دوباره برای قرعه کشی آماده بشن که یه دفعه صدای جیغ خرگوشه حواس همه رو پرت کرد.آخه یه حیوون بدجنس که نقاب به صورتش زده بود تا کسی اونو نشناسه ،کیف پول خرگوشه رو برداشت و پا به فرار گذاشت .خرگوشه داد می زد :آی ، .کمکم کنید، همه ی پولامو برد، بدبخت شدم.
یوزپلنگ با شنیدن صدای خرگوشه، انداخت دنبال ه تا بالاخره کنار برکه اونو دستگیر کرد .مار خالخالی خیلی سریع رسید و مثل یه طناب محکم اون حیوون بدجنس رو به درخت بست و جلوی فرار کردنشو گرفت. کلاغه خبر دستگیر شدن رو به حیونای جنگل رسوند و همه ی حیوونارو برد کنار برکه .
نقاب رو که از چهره ی اون برداشتند دیدن کسی نیست جز سنجاب قهوه ای، که دوست صمیمی خرگوشه است .
قضیه این بود که سنجاب قهوه ای و خرگوشه نقشه کشیده بودن تا به حیونای جنگل نشون بدن که این سه نفر می تونن با همدیگه یک کارگاه پلیسی تشکیل بدن و هر سه نفرشون پلیسای جنگل باشن.
همه، از این فکر خوب،خوششون اومد و کلانتری جنگل رو به سه پلیس تازه کار تحویل دادند.
هدف : افزایش قدرت شنوایی ، افزایش عکس العمل ، همکاری گروهی
فضای بازی : سرباز
وسیله بازی : ندارد
شرح بازی : گروه های کوچک کودکان را انتخاب کنید و یک نفر اوستا
گروه اول میآید وزمانیکه اوستا دستور زوم را داد مانند ماشین در محیط حرکت میکنند . زمانیکه اوستا دستور قیژ را داد کودکان میاستند و در همین حالت میمانند تا زمانیکه اوستا دستور زوم را بدهد اگر کودکی موقع دستور قیژ راه برود یا زمان زوم باستد جای گروها عوض میشود برای ایجاد نشاط بیشتر دستور زوم و قیژ بسرعت داده شود این بازی تا زمانیکه کلیه بچه ها در بازی شرکت کنند ادامه پیدا میکند
دشوار کردن فعالیت : می توانید از کودکان بخواهید در جهت ها و مسیرهای مختلف و به سرعت حرکت خود را تغییر دهند
چگونه بهتر بازی کنیم ؟ برای اینه هنگام توقف کودکان به زمین نیفتند ، از آنان بخواهید که با پاهای باز بایستند .
همیشه آماده ی توقف کردن باشند
توصیه هایی برای راهنمایی : اگر کودکان در پاسخ به علامت ها برای توقف کردن مشکل دارند ، بهتر است زمان زوم ا بیشتر کنید و به تدریج زمان آنرا کاهش دهید
کودکانیکه مراقب دوستانشان هستند و بدون افتادن توقف میکنند را تشویق کنید
هدف : آموزش اسم حیوانات، میوه ها ،رنگها و . ، افزایش سرعت عمل
فضای بازی : سربسته، سرباز
وسیله بازی : ندارد
شرح بازی : کودکان ردیف میشینند یک نفر بعنوان فرشته انتخاب میشود و یک نفر بعنوان شیطونک ، شیطونک بیرن میستد یا جایی که صدای کودکان را نشنود
فرشته آهسته در گوش بچه اسم موضوع انتخابی ( اسم فقط حیوانات ، میوها ، گلها ، ماشینها ، سنگهای قیمتی وعلائم راهنمایی . ) میگوید سپس شیطونک میآید و در میزند فرشته میپرسد کیه کیه در میزنه ؟
شیطونک : منم شیطونک
فرشته : کی رو میخوای ؟
شیطونک : بچه ها
فرشته : بچه ها خونه نیستند
دراین قسمت کودکان با پاهایشان به زمین میکوبند
شیطونک : پس چرا صدای پایشان می آید
فرشته : خوب بیا تو
شیطونک وارد میشود و نام یکی از موضوع انتخابی را میبرد ، اگر نام میوه ها انتخاب شده میگوید مثلا سیب اگر سیب میان کودکان بود میاید در غیر اینصورت نام میوه دیگری را میبرد فرشته و شیطونک در یک مسیر دور و روبروی هم قرار میگیرند کودک انتخاب شده آرام روی دست شیطونک میزند و به طرف فرشته فرار میکند اگر شیطونک او را بگیرد بچه شیطونک آنموقع کودکان که نشسته اند شیطونک را تشویق میکنند اما اگر به بغل فرشته که ثابت یک جا ایستاده برود بچه فرشته میشود و کودکان فرشته را تشویق می کنند این بازی تا نام بردن آخرین کودک ادامه پیدا میکند. در صورت تمایل کودکان برای سری بعد موضوع عوض میشود
آسان کردن بازی : اگر شیطونک نتواند نام کودک را ببرد فرشته او را راهنمایی میکند مثلا اگر اسم انتخای هندوانه باشد میگوید میوه آبدار فصل تابستان داخلش قرمزه
چگونه بهتر بازی کنیم ؟ جای فرشته مشخص است موقع بازی نباید جلوتر بیاید برای ابتدای بازی که کودکان هنوز با بازی آشنا نیستند بهتر است از کودکانی که قدرت واژگان بیشتری دارند برای شیطونک و فرشته استفاده کنید
اسم مادر ، نام فامیل خودشان ، آدرس منزل و شماره تلفن منزل و اسم کودکستان خود را کاملاً
یاد بگیرند .
همه خواب بودند که سر و کله زرافه گردن دراز توی شهر پیدا شد. زرافه گردنش را این طرف برد و آن طرف برد و همه خیابان های شهر را یکی یکی نگاه کرد. از این خیابان به آن خیابان . از آن خیابان به این خیابان. یک دفعه وسط یک خیابان چشمش افتاد به چراغ راهنمایی
اسباب بازیهای کودک را با چسب نواری ثابت میکنیم کودک برای نجات اسباب بازیها چسبها را برمیدارد
این بازی مناسب کودکان 1سال به بالا میباشد
هدف : تقویت عضلات انگشت و هماهنگی دست و چشم
گروه سنی : 1 سال به بالا
درباره این سایت